Басты бет / Тарих
Ақтөбе теміржол клубында әуесқой жастар театры клубы ашылды. Сол жылы Республика халық ағарту комиссары Темірбек Жүргенов облыстық оқу бөліміне қазақ театрын ашу қажеттілігі туралы жеделхат жолдады. 1935 жылы Т.Жүргеновтің ұсынысы бойынша Жастар театры үйірмесінің негізінде алғашқы қазақ музыкалық-драма театры ашылды. 1935 жылы 23 сәуірде қол қойылған бұйрықта Т. Жүргенов Ақтөбедегі Жастар театры Қазақстандағы жастармен жұмыс істейтін тұңғыш театр екенін атап өтті.
театрдың бірінші режиссері Ғ.Омаровтың жетекшілігімен «Еңлік – Кебек», «Қозы Көрпеш – Баян Сұлу», «Амангелді», «Қыз Жібек», «Исатай − Махамбет» сияқты өзге де қазақ классиктерінің шығармалары сахна төріне жол тартқан. 1939 жылғы 1 желтоқсанға дейін қазақ музыкалық драма театрында 60 адам еңбек еткен, оның ішінде 27актерлар, сонымен қатар құрамында пианисткасы, скрипкашысы бар оркестрі болған. Театрдың алғашқы директоры Нығмет Тойбазаров. Актерлардың ішінде ҚазССР-інің еңбегі сіңген әртістері Нағима Өсербаева, Жүсіп Сейілов, Жүсіпбек Тұрсынов, Қали Нұрпейісов сынды және де Насыров, Балықбаев, Исмаилов, Кемалова және т.б.
ҰОС басталуына байланысты қазақ театры жабылды. 1943 жылдың қыркүйегінен бастап қазақ музыкалық-драма театры өз жұмысын қайта бастады. Жаңадан ашылған театрдың тұңғыш премьерасы 1944 жылы наурызда «жүрек сүйген жүрек» пьесасымен соғысқа дейінгі спектакльдер қайта жанданып, қайта ұсынылды. 1949 жылы 11 наурызда Ақтөбе облыстық жұмысшылар Кеңесінің № 188 Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің шешімімен облыстық қазақ драма театры жабылды.
орыс драма театрын ашуға алғашқы әрекет жасалды. Труппаны жинауға Ақтөбе қаласында эвакуацияланып жатқан Днепропетровск музыкалық-драма театрының басшылығы көмектесті. Труппа құрамына режиссер Н.И. Курганский бастаған Өскемендегі жарқын актерлік топ қосылды. Көрермендерді П. Елагин, Н.Баева, А. Немировская, с. Белемнев, Д. Репнина актерлері өз шеберліктерімен бағындырды. Міндетті кеңестік жеткізілімдерден басқа сахнаға А.Островский, А.Чехов, Н. В. Гогольдің пьесалары қойылды.
орыс театры соғыстан кейінгі ауыртпалықтарға байланысты өмір сүруін тоқтатты.
1965 жылғы қаңтарда Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің №707 (13.10.1964 ж.) қаулысына сәйкес Облыстық мәдениет үйінің базасында облыстық орыс драма театры ашылды, оның бірінші директоры Владимир Сергеевич Тихонов болды.
алғашқы театр маусымының ашылуы режиссер Борис Викторович Виноградовтың қойылымында а.п. Стейннің «нөсер арасында» пьесасы негізінде өтті.
Бірінші театр маусымында барлығы 29 адамнан тұратын труппа 9 қойылымды жүзеге асырды. Театрдың алғашқы труппасына Л. Белова, Дағыстан АССР еңбек сіңірген әртісі К. Богачова, о. Богданова, с. Богомолова, Л. Дворчук, и. Меркулова, Р. Потапова, Л. Шенгелидзе, Э. Федорова, с. Бакин, А. Богачев, в. Воля, г. Гришин, Н. Догадин, Е. Докукина, Л. Кадров, в. доңғалақ, В. Литвиненко, М.Омельницкий, в. Поснов, г. Рычков, в. Соловьев, Л. Томингас, г. Ярлыков, Б. Ханутин, Қазақтың Еңбек сіңірген әртісі. ССР Э. Федорова, Л. Фомин.
Ақтөбе драма театры Украинада гастрольде болған кезде театрда қатты өрт болды. Гастрольден оралғаннан кейін театр теміржолшылар мен химиктер МҮ-де жұмысын жалғастырды. 1979 жылы 3 қазанда театр өзінің 15 театр маусымын өрттен кейін жөндеуден өткізді театр ғимараты.
облыстық драма театрының базасында қазақ театры қайта ашылады, оның бірінші директоры Корлан Бөлеков, ал режиссері Дихан Жалекенов болды. Театрдың алғашқы актерлері: с. Аманқұлов, Р.Таукебаева, Б. Ержанов, к. Амантурлин, А. Махамбетова, А. Құрмантаева Б. Нұрмағамбетов. Қазақ труппасы өзінің алғашқы театр маусымын 1992 жылы 18 шілдеде Т. Ахтановтың «Күшік күйеу» спектаклімен ашты.
театрға қазақ драматургі Тахауи Ахтановтың есімі берілді, ал 1998 жылы облыс әкімінің шешіміне сәйкес екі актерлік труппа(қазақ және орыс) Бір Ақтөбе облыстық драма театрына біріктірілді. Т. Ахтанова.
Осы кезеңде театр репертуары жетекші шетелдік және отандық драматургтердің шығармалары бойынша қызықты жаңа қойылымдармен толықтырылды, ал театр ұжымы театр фестивальдеріне белсенді қатысып, тануға ұмтыла бастады.
Режиссер Татьяна Владимировна Лукомская мен ҚР Еңбек сіңірген әртісі Виктор Иванович Бриц бастаған жаңа актерлік ауысымды орыс труппасында дайындау дәстүрін театр актрисасы Ольга Павлова жалғастырды, ол 2013 жылдың ақпан айында театр базасында басшылық және шығармашылық құрамның ұсынысы бойынша шығармашылық зертхана құрды.
Ақтөбе облысы әкімдігінің қаулысымен Ақтөбе облыстық «Еки Езу» эстрадалық миниатюралар театры мен Ақтөбе облыстық драма театрының бірігуі арқылы театр қайта ұйымдастырылды.Т. Ахтанова.
Ақтөбе қаласында алғаш рет Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жылдығына арналған «Балауса» жастар және студенттер театрларының республикалық фестивалі өтті. Жоғары мақұлдау мен қолдауға ие болған фестиваль жыл сайын өткізіле бастады және 2018 жылы халықаралық деңгейге көтерілді. «Балауса -2018» эксперименталды спектакльдерінің Халықаралық театр фестивалі жазушы және драматург Т.Ахтановтың 95 жылдығына арналды. Осы кезден бастап Балаус театр фестивалі халықаралық деңгейде жалғасуда.
Тәжірибе алмасу және репертуарды шетелдік және отандық драматургияның үздік туындыларымен жаңарту мақсатында театрға спектакльдер қоюға жыл сайын белгілі режиссерлер шақырылды. Республикалық театрлардан: М.Ахманов, қ.Қасымов, Д.Кенебаев Н.Жұманиязов, Н. Жақыпбай, Ф. Қанафин, Д. Базаркулов, А. Воронин, А. Қырықбаев, Д. Жұмабаева және т. б. Қырғызстаннан: Н. Әбдіқадыров. Ресейден: В. Виттих, Т. Лукомская, А.Морозов, А. Орлов. Испаниядан: Альваро Гевара .
Ақтөбе театрының режиссерлері М.Бахытжанов, Е. Кемал, М. Хабибуллин, ж. Қалқабекова, о. Павлова, Л. Тормышеваны театр репертуарына өз үлестерін қосқан қойылымдарымен атап өткен жөн.
Қазіргі уақытта театрдың ағымдағы репертуарында әр түрлі жанрдағы спектакльдер бар: «Ерназар-Бекет»(М.Әуезов), «Ревизор» (Н.В. Гоголь), «Темір Нарком» Р. Отарбаев, «Наркыз», Ж. Ж. Алмашұлы, «есікті қаққан кім?»(Ж. Ерғалиев),» Келіндер көтерілі «(с.Ахмад),»Қозы Көрпеш-Баян сұлу «(Ғ. Мүсірепов),» Гамлет «(Ө. Шекспир),» Лавина «(Т. Дүйженоғлу), » көз жасына дейін…. немесе күйеуіңізді сатыңыз «(М. Задорнов), «қонақ үй иесі» (К.Голдони), «күлкілі ақша» (Р. Куни), «Дядюшкин сон» (Ф. Достоевский), «Ричард III» (У Шекспир), «найзағай бәріне кінәлі»(Н. Бронникова), «транзиттік жолаушы»(Д. Исабеков), » Эй, біреу!»(Ұ. Сароян),»Ер Едіге «(Нұржан ауылы),» Ерназар-Бекет «(М.Әуезов),» Болашаққа хат «(Қ. Мұрат)»Айналайын «(б. Абдуразаков),» Қара пима » (Ұ. Есдәулет) және отандық және әлемдік драматургияның басқа да спектакльдері.
Ең жақсы дәстүрлерді дамыта отырып, театр уақыт өте келе өзгеріп, қазіргі заманның ерекшеліктерін алады. Бүгінде театр республикалық және Халықаралық театр фестивальдерінің тұрақты қатысушысы. Соңғы жылдардағы География-Ереван (Армения), мейірімділік (Түркия), Рязань (Ресей), Буинск (Татарстан), Алматы, Атырау, Көкшетау…
1965 жылдан бастап Театр директорлары: Владимир Тихонов, Лев Куроверов, в.Клименко, Ұлы Александр, Виктор Калинников, Александр Эбергардт, Виктор Баймлер. 1991 жылдан бастап: Корлан Булеков (1991-1998 ж. ж.), Алексей Орлов (1998 — 1999 ж. ж.), Сұлтанғали Шүкіров (1999 — 2000 ж. ж.), Лира Шәріпова (2000 – 2007 ж.ж.), Мағзұм Бақитжанов (2007-2010 ж.Ж.), Жеңіс Қалқабеков (2010-2012 ж.ж.), Нұрлыбек Жұбатқан (2013-2017 ж.ж.) Нұрхан Қадырбаев (2017-2019 ж.ж.), Олжас Ибраев (2019-2021), Жандос Еспанбетов (2021 жылғы 25 қарашадан бастап 2023 жылғы 1 наурызға дейін директордың м. а.).
Ақтөбе облыстық драма театры. Т. Ахтанованы Камиев Сайлау Ғалымжанұлы басқарды.